Nörolojik Hastalıklar Ve Cinsel Yaşam

/ cetad.org.tr

Epilepsi (sara) hastalığında nasıl cinsel sorunlar görülür?
Epileptik nöbetler esnasında hasta bazı garip cinsel davranışlar sergileyebilir. Örneğin cinsel organlarını elleyebilir, masturbasyon yapabilir. Bazen yine hastalıktan kaynaklanan cinsel uyarılmalar, erotik duygular yaşanabilir. Bu uyarılmalar kimi hastalarda orgazm deneyimlerine sebep olabilir. Nöbet esnasında cinsel doyumlar yaşayan kadınlar genellikle günlük hayatlarında hiposeksüeldir. Çoğu epilepsi hastası günlük hayatlarında cinsel konularda isteksizdir.

Epilepsi ilaçları cinsel fonksiyonları nasıl etkiler?
Etken madde olarak fenitoin, fenobarbiton, primidon ve karbamazepin içeren epilepsi ilaçları genel olarak cinsel istekte azalmaya sebep olabilirler. Uzun süreli kullanımları sonrasında serbest testosteron seviyelerinde azalmaya sebep olmaktadırlar. Valproik asit hem kadında hem de erkekte östrojen ve androjen seviyelerini yükseltmektedir. Özellikle kadınlarda cinsel istek üzerine olumlu etkileri olabilir ancak polikistik over sendromu (PCOS) açısından dikkatli olunmalıdır. Lamotrijinin de cinsel fonksiyonlar üzerinde olumsuz bir etkisi gösterilmemiştir. Topiramat ve gabapentinin orgazm güçlüğüne sebep olduğunu gösteren bir kaç vaka sunumu mevcuttur.

Multipl skleroz (MS) cinsel hayatı nasıl etkiler?
MS cinsel yaşamı birçok farklı yolla etkileyebilmektedir. MS tanılı hastalarda sıklıkla görülen yorgunluk, ağrı, emosyonel (duygusal) bozukluklar, spastisite (kas kasılmaları, sertliği), bağırsak ve mesane disfonksiyonu (işlev bozukluğu) cinsel hayatı olumsuz etkileyebilir. Omurilikteki lezyonlar genital (cinsel) bölgede duyu azalmasına sebep olabilir. Beyindeki lezyonlar cinsel isteği düzenleyen merkezleri etkileyebilir. Daha ilerlemiş olgularda kol ve bacaklardaki güçsüzlük ve spastisite cinsel aktivitenin gerçekleşmesini zorlaştırabilir hatta engelleyebilir. Tüm bu fizyolojik nedenlerin yanında MS hastalarının yaşayabileceği kendilerini özürlü ya da yetersiz hissetme, kendilik saygısında azalma, depresyon gibi sorunlar çift ilişkilerini de olumsuz etkileyecektir.

Felçten (inme) sonra cinsel hayat nasıl etkilenir?
Felçten sonra her iki cins ve hasta bireylerin eşleri içinde cinsel hayatta kötüleşme bildirilmektedir. Hareket kısıtlılığının yanı sıra felç sonrası sıklıkla görülen psikososyal sorunlar ve depresyonun da cinsel hayatı olumsuz etkileme riski yüksektir. Etkilenen beyin bölgesine göre de cinsel sorunlar farklılık arz edebilir. Bazı bölgelerdeki etkilenme uyuşukluk ve hissizliğe sebep olabilirken bazı bölgelerin etkilenmesiyle isteksizlik ya da cinselliğe aşırı düşkünlük ortaya çıkabilir. 

Parkinson Hastalığında cinsel hayat nasıl etkilenir?
Öncelikle yaş, hastalığın şiddeti ve depresyonun mevcudiyeti Parkinson hastalığında görülebilen cinsel sorunlar için risk faktörleridir. Sertleşme ve boşalma sorunları ortaya çıkabilir. Sertleşme sorunlarında PDE5 inhibitörleri etkilidir. Bunun dışında hastalığın tedavisinde kullanılan dopaminerjik ilaçların aşırı cinsel davranışlar çıkarma olasılığı bulunmaktadır. Bu gibi durumlar da eş ilişkisini ve hastanın bakım sürecini olumsuz etkileyebilmektedir.

Omurilik hasarından sonra cinsel hayat nasıl etkilenir?
Burada hasarın hangi seviyede oluştuğu önem kazanmaktadır. Yüksek seviyelerde oluşan tam kesilerde psikojenik sertleşmeler kaybolur, refleks sertleşmeler ortaya çıkar. T12-L2 arasındaki seviyeler psikojenik sertleşmelerin sağlandığı seviyelerdir. Omurilik hasarlarından sonra boşalamama sorunu da ortaya çıkabilir. Sperm (meni) kalitesi bozulur. Kadınlarda omurilik hasarından sonra genital bölgede his kaybı, ıslanmada yetersizlik ve orgazm sorunları ortaya çıkar. Yine T11-L2 arası sağlamsa psikojenik ıslanmalar gerçekleşebilir. S2-S5 seviyelerinde hasar oluşmuşsa klitoral uyarılmayla orgazm bozulur. Ancak nörolojik orgazm potansiyeli sağlam kalır.