Kanser Ve Cinsel Yaşam

/ cetad.org.tr

Kanser cinsel hayatı her zaman etkiler mi? Kanserin cinsel hayata ne gibi etkileri olur?
Kanser hastalığı insanın yaşamını tehdit eden, ölümle karşı karşıya getiren bir süreçtir. Fakat kanser sadece öldürücü değil tedavi edilebilen bir hastalıktır. Yeni tedavi yöntemleriyle kanser hastalarının yaşam süresi uzamıştır. Bu da yaşam kalitesi konusunu daha da önemli hale getirmiştir. Tanının konduğu evreye de bağlı olarak kanser artık kronik hastalıklar listesinde yer almaya başlamıştır. Kanser tanısı almak ve tedavisi görmek yaşamın her alanını, yaşamla olan her türlü ilişkiyi ve bağı etkilediği gibi doğal olarak cinselliği de etkiler. Kişi hayata dair planlarının, beklentilerinin, isteklerinin ve hayatının bittiği duygusunu yaşamaktadır. Hastalığın inkar döneminde hiçbir şey yokmuş gibi davranan kişi bu dönemde rutinin çok üstünde, daha sık cinsel ilişkiye girme ihtiyacı hissedebilmektedir. Tedavi ve kabul süreçlerinde gerek bedensel gerekse psikolojik nedenlerden dolayı yoğun bir isteksizlik hali ortaya çıkabilir. Hastalık ve tedavi süreçlerindeki bedensel sorunlar, ağrılar, kişinin kendilik imajında zedelenmeye de neden olabilir. Bu süreçte ortaya çıkabilecek depresif ruh hali de sorunu ağırlaştırabilir.

Kanser hastası kişinin cinsel eşinin olup olmaması kişiyi etkiler mi?
Cinsel eşi olan kişilerin olmayanlara göre bazı konularda daha fazla avantajı olabilir. Duygusal ve sosyal destek son derece önemlidir. Cinsel eşi olmayan kişiler yakın arkadaş ve aile destek sistemlerinden destek gördüklerinde bu da faydalı olacaktır. Ama hastalık nedeniyle kendini ilişkilerden geri çekmek yerine, kaygının üstüne gitmek fayda sağlayabilir.

Kanser hastası kişi ve cinsel eşi ne tür psikolojik-cinsel tedavi desteği alabilir?
Hastalık ve cinselliklerinin nasıl etkilendiğine dair konuşmak, kaygı ve korkuları paylaşmak çok önemlidir. Çoğu zaman kişiler birbirini incitmemek için tüm duygularını saklamayı seçer. Halbuki bu anlayış gibi görünen şey durumu zamanla kötüleştirir. Cinsellik sadece cinsel birleşmeden ibaret değildir. Örneğin, kişiler birbirlerine dokunabilir, birlikte fantezi kurabilir, mastürbasyon yapabilirler. Burada amaç orgazma ulaşmak, tam bir sertlik sağlamak vb. değildir. Amaç cinsel aktivitenin ve paylaşımın devamıdır.

Bu konuda cinsel terapi uzmanlarından destek alınabilir.

Kanserin tedavi sürecinde cinsel isteği neler etkiler?
Cinsel isteği ve cinsel yaşamı olumsuz etkileyen birçok faktör olabilir:

  • Kemoterapi tedavisi sırasında yaşanan fiziksel sorunlar,
  • Saç dökülmesinin getirdiği cinsel çekiciliğin kaybı,
  • Tedavi sonucunda kaybedilen bir organın yası, mesela meme kanseri tedavisinde kadının memesinin alınması ya da testis kanseri yaşamış ve testisini kaybetmiş bir erkeğin ruh hali.
  • Ameliyat izlerinin verdiği rahatsızlık

Tüm bunlar depresif süreçleri harekete geçirebilir, gizli bozuklukları tetikleyebilir. Bunların yanı sıra bedenini göstermede zorluk yaratır.

Kanser tedavisi sonrasında ne tür destekler alınabilir?
Esasen hasta kişi/kişiler ve yakınları tanının koyulduğu günden itibaren psikolojik ve psikiyatrik destek almalıdır. Psikolojik destek cinsel tedavi desteğini de kapsamalıdır. Destekler bireysel ya da grup psikoterapileri yanı sıra gerektiğinde psikiyatrik ilaçları da içerir. İlaç tedavisi hastaya göre hekim tarafından düzenlenmelidir.

Kanser tedavisinde yapılan destekler işe yarar mı?
Her hastanın hastalığı yaşama ve baş etme şekli onunla da ilişkilidir (destek alma kapasitesi, tedavi uyumu, sabrı, bireysel baş etme yolları, öyküsü gibi). Psikolojik ve sosyal destekler kanserle baş ederken oldukça önemlidir. Cinsellik yakınlaşmadan dokunmaya, sevişmeden konuşmaya, kişiler arasında önemli bir paylaşımdır. Hastalık nedeniyle kişi bundan vazgeçmek zorunda değildir. O yüzden desteklerin psikolojik olarak işe yaraması muhtemeldir.

Cinsel eşi kanser olan biri ne yapabilir?
Kişinin cinsel eşinin kanser olması kendisinin kanser olması kadar travmatiktir. Sevdiği kişiyi kaybetme korkusu ve gerçekliği psikolojik olarak son derece yaralayıcıdır. Kişi hem kendisi sakin olmaya çalışırken hem de hasta yakınını destekleme konumunda zorlanabilir. Hastalık süreci yorucu, yıpratıcı ve konuşulmayan bir süreçtir. Aynı zamanda ilişkideki kimi sorunlar, kızgınlıklar yok sayılmaya çalışılır, ama bu esnada daha da kompleks hale gelme riski taşır. Bu da zamanla ilişkiyi yıpratır, kopmalara neden olabilir. Psikolojik ve psikiyatrik sorunlar yaşanabilir. Kişi hasta partnerine destekleyici davranırken, sürekli rol yapmamalıdır. Birçok hasta bu durumdan şikayetini dile getirmektedir. Cinsellik ve hoş anılar konuşulabilir. Cinsel arzunun, hareket alanı bulunamadığı zamanlarda da korunması önemlidir. Bu süreçte konuyla ilgili uzmandan destek alınması gereklidir.

Kanser hastalığı çiftlerin ilişkilerinde ne tür cinsel sorunlara neden olabilir?
Tedavi sürecinde ve sonrasında:

Kadınlarda

  • Cinsel istek kaybı
  • Kullanılan ilaçlarla ilişkili olabilecek vajinal kuruluk ve bununla bağlantılı ağrılı cinsel ilişki
  • Orgazm güçlüğü
  • Ağrılı cinsel ilişki
  • Sevişme ritüellerinden kaçınmalar (ışıkta sevişmeme, çıplak görünmek istememe, bedenin görünmesinden rahatsızlık…)

Erkeklerde

  • Cinsel istek kaybı
  • Sertleşme bozukluğu
  • Erken boşalma
  • Geç boşalma
  • Orgazm güçlüğü
  • Sevişme ritüellerinde kaçınmalar (ışıkta sevişmeme, çıplak görünmek istememe, bedenin görünmesinden rahatsızlık…)